czwartek, 11 czerwca 2020

Globalizacja według Z. Baumana

U źródeł przedstawionych wcześniej  stwierdzeń nie leży rozstrzygnięcie, czy pojęcie globalizacji odnosi się do globalnych następstw czy globalnych przedsięwzięć. Odpowiedzi na to pytanie udziela Z. Bauman, podkreślając, iż wszechobecny termin globalizacja najczęściej odnoszony jest do globalnych skutków, „ciągle niezamierzonych i nieprzewidzianych” a nie globalnych inicjatyw i przedsięwzięć. Konsekwencją wymienionego poglądu jest uzna nie globalizacji za proces w dużym stopniu niekontrolowany, spontaniczny, a także nieodwracalny, gdzie trudno jednocześnie określić stan globalizacji współczesnego świata, którego los zależy w dużej mierze od przypadku na płaszczyźnie globalnych działań, zależności i interesów. Perspektywy oglądu globalizującego się świata są więc trudne do uchwycenia ze względu na dynamiczny i zawsze w trakcie stawania się charakter. Pogląd ten znajduje współczesne potwierdzenie w rozważaniach Z. Baumana, zgodnie z którym „pojęcie globalizacji przekazuje nieokreślony, kapryśny i autonomiczny charakter świata i jego spraw, brak centrum, brak pulpitu operatora, zespołu dyrektorów, biura zarządu. Globalizacja jest inną nazwą »nowego nieporządku świata« i „odnosi się bezpośrednio do »anonimowych sił« G.H. von Wrighta; sił działających w pustce, na mglistej, grząskiej, nie dającej się oswoić ani przebyć »ziemi niczyjej«, rozciągającej się poza zasięgiem możliwości konkretnego planowania i działania kogokolwiek”.
Przedstawione rozważania wskazują, iż natura pojęcia globalizacji jest złożona i trudno ustalić podstawowe jego znaczenie.[1] Można jednak wyciągnąć wniosek, iż zakres problemowy tego terminu ma charakter historyczno-społecznej konstrukcji, uwzględniającej dynamikę czasową wielu procesów społeczno-kulturowych i cywilizacyjnych składających się na obraz współczesnego świata, co wskazuje na relatywną nowość pojęcia globalizacji.

[1] J. Gnitecki wśród najważniejszych sposobów pojmowania zjawiska globalizacji wymienia: a) powstanie społeczeństwa ogólnoświatowego (wspólnego); b) świadomość wspólnego świata: c) intensyfikację stosunków społecznych; d) tworzenie wielości powiązań i sieci zależności państw i społeczeństw (J. Gnitecki, Globalistyka, Wydawnictwo Naukowe PTP, Poznań 2002, s. 12).