Społeczeństwo informacyjne - szanse i zagrożenia

Proces kształtowania się społeczeństwa informacyjnego rozpoczął się stosunkowo niedawno. Nie zmienia to jednak istotnego faktu, że pierwsze kraje, które wkroczą do społeczeństwa informacyjnego, uzyskają największe korzyści. One ustalą porządek rzeczy dla wszystkich, którzy pójdą w ich ślady. Rozwój społeczeństwa informacyjnego stanie się katalizatorem rozwoju w ogóle. Dla kontrastu, kraje, które odkładają decyzje lub preferują rozwiązania częściowe, mogą doświadczyć w najbliższej dekadzie katastrofalnego spadku inwestycji i zmniejszenia liczby miejsc pracy.

Największym zagrożeniem, jakie niesie ze sobą transformacja do społeczeństwa informacyjnego, jest problem wykluczenia ze społeczeństwa. Zostało zdefiniowane zjawisko digital divide, czyli podział społeczeństwa na tych, którzy mają dostęp do technik cyfrowych i tych, którzy go nie mają. Jest to podejście od strony technicznej. Jeszcze większym problemem jest nienadążanie społeczeństwa za rozwojem. Grupa osób może zacząć się izolować, co może doprowadzić do wykluczenia z aktywnej, rozwijającej się części społeczeństwa. Konieczne więc będzie kształcenie się w ciągu całego życia, nieustanny rozwój. Proste zmiany w funkcjonowaniu systemu edukacji to zbyt mało, żeby sprostać wyzwaniom społeczeństwa informacyjnego. Należy postawić nowe cele przed systemem edukacyjnym i pozyskać do ich realizacji nauczycieli wszystkich stopni. Pamiętajmy jednak, że zagrożenie, które zostało zidentyfikowane, powinno przełożyć się na program rozwoju. Zidentyfikowana szansa powinna stać się czynnikiem ekspansji^[1].

Problem społeczeństwa informacyjnego staje się nie problemem techniki, lecz problemem głębokich przemian w świadomości i zwyczajach, sposobie pracy, zabezpieczeń społecznych i odpoczynku. Jednym z ważniejszych czynników determinujących tworzenie społecznych struktur informacyjnych jest poziom zdolności do adaptacji i wykorzystania współczesnych technik oraz metod informatycznych i informacyjnych, a także nowoczesnej telekomunikacji. I właśnie tutaj jest pole dla działań rządu. Fundamentalną rolę odgrywają samorządy lokalne, które są najbliżej obywatela. Gmina może w ten sposób bardzo wiele zyskać, upatrywać swojej szansy w społeczeństwie informacyjnym. W jaki sposób? Właśnie na tym aspekcie koncentruje swoją uwagę w kolejnych rozdziałach autor niniejszej pracy.

---

^[1]   Polska w drodze do globalnego społeczeństwa informacyjnego. Raport o rozwoju społecznym, Program Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju, UNDP Warszawa 2002