Cechy makdonaldyzacji

Proces ten charakteryzują te same cechy, które odnoszą się do biurokracji. Efektywność oznacza tu skuteczność w zaspo­kajaniu potrzeb klientów, kalkulacyjność zaś związana jest z uwypuklaniem tych cech produktu lub usługi, które związa­ne są z ilością (w restauracjach McDonald's podkreśla się, że dostajemy dużą porcję za małe pieniądze, nazwy dań służą podkreślaniu tego, np. Big Mac, podwójne frytki itd,), Przewi­dywalność natomiast to gwarancja, że usługi i towary zawsze i wszędzie będą takie same. Obserwuje się także w dużym stopniu zastępowanie ludzi technologią - napoje nalewane są przez automat wyłączający się po napełnieniu kubka, fryt­kownice dzwonią po usmażeniu frytek. Wszystko to pozwala na ścisłe przestrzeganie zasad racjonalności,

Ritzer przyznaje, że panowanie tego systemu przynosi wie­le korzyści. Do nich zaliczyć można większą niż dotąd dostęp­ność towarów i usług, duże zróżnicowanie w tym zakresie, ujednolicenie jakości, przewidywalność zdarzeń i jakości towa­rów działa na ludzi kojąco w świecie pełnym nieobliczalności. Ponadto wraz z nastaniem epoki makdonaldyzacji możliwe jest np. pobranie w środku nocy pieniędzy z bankomatu, co wcze­śniej było zupełnie nie do pomyślenia. Zdanie się na technolo­gię ułatwia traktowanie wszystkich klientów równo, bez wzglę­du na stan majątkowy, pochodzenie, rasę, płeć. Założenia makdonaldyzacji są szczytne, ponieważ obiecuje się lokale lśniące czystością, świeże i pożywne jedzenie, miody i zaangażowany personel. Jednakże często rzeczywistość wy­gląda inaczej. I to przesądza o podstawowej wadzie tego syste­mu, będącej jednocześnie ostatnim z wyznaczników makdonal­dyzacji - jest nim „nieracjonalność racjonalności (CG. Rit­zer, 1997: 39). Zakładane korzyści obracają się przeciw nam, Na przykład najszybciej obiera się i kroi (przy użyciu maszyn, rzecz jasna) na frytki ziemniaki jednakowej wielkości, które w przyrodzie występują rzadko. Uprawa takich ziemniaków

w dużym stopniu musi być oparta o stosowanie nawozów sztucz­nych, które działają niekorzystnie na środowisko. Podobnie nie ekologiczne jest używanie jednorazowych tacek i torebek.

Zasady obsługiwania klientów są zdecydowanie zdehumanizowane - do każdego klienta podchodzi się w taki sam, zrutynizowany sposób, według ustalonego scenariusza. Odbywa się to jak na taśmie montażowej.

Innym dehumanizującym skutkiem makdonaldyzacji jest homogenizacja (ujednolicanie) USA oraz reszty świata. Wzo­rowanie się na sieci restauracji szybkich dań prowadzi do zani­kania różnorodności. Wszystkie kraje stają się do siebie po­dobne, Obietnica przewidywalności traci w takich warunkach swój urok, szczególnie w przypadku zamiłowania do podróży, Być może niedługo mało będzie na świecie miejsc, w których będzie można zobaczyć coś innego niż we własnym kraju..

Efektywność, która ma być zapewniona przez zaangażowa­nie technologii, często zawodzi, na przykład gdy musimy stać w kolejce do bankomatu, który miał pomóc szybko uzyskać pieniądze. Przyznać jednak trzeba, że kolejka przy bankoma­cie i tak jest zwykle krótsza niż w banku. Obiecana duża ilość (jedzenia, innego towaru) za małe pieniądze także często oka­zuje się złudzeniem, bo frytki pakowane są wprawdzie do dużej torebki, ale kończą się w połowie jej wysokości. Warto podkreślić, że zasady działania restauracji szyb­kich dań rozprzestrzeniły się na inne sfery życia. Dotyczą zarówno budowania osiedli domków jednorodzinnych, pro­dukcji samochodów, spędzania wakacji, korzystania z rozrywki, jak i zdobywania wykształcenia czy leczenia się w placów­kach ochrony zdrowia, Wszędzie mamy do czynienia z kalkulacyjnością, taśmowością, ujednoliconym systemem, przewi­dywalnością, Na przykład wiadomo, że wykupując wycieczkę czy, będziemy mieszkać w hotelu nad brzegiem morza (lub z widokiem na góry...), że czas będzie podzielony między zwiedzanie i odpoczynek oraz posiłki.